17 maja w Teatrze Miejskim po raz kolejny odbyła się międzynarodowa konferencja poświęcona problemowi wolontariatu. Tym przyświecał jej temat „Wolontariat wobec wyzwań starości”. Organizatorami konferencji był Parafialny Zespół działający przy naszej parafii, nasz parafia, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Opieki Społecznej oraz Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
W skład komitetu naukowego konferencji weszli ks. dr hab. Piotr Krakowiak, prof. UMK w Toruniu, jako jego przewodniczący oraz ks. dr hab. Czesław Kustra, prof. MK w Toruniu, dr hab. Tomasz Biernat, prof. WSB w Gdańsku, dr Anna Janowicz z WSB w Gdańsku, dr Jan Malinowski z UMK w Toruniu a także dr Katarzyna Kuziak z UMK w Toruniu.
Centra Usług Społecznych odpowiedzią na problem starzejącego się społeczeństwa
Dyskusja podzielona została na trzy części: wykład inauguracyjny, sesję międzynarodową oraz sesję polską. Wykład inauguracyjny na temat „Centrum Usług Społecznych szansą dla rozwoju wolontariatu i koordynacji usług społecznych dla osób niesamodzielnych” wygłosiła prof. dr hab. Barbara Kromolicka, członek Narodowej Rady Rozwoju przy prezydencie RP, pedagog społeczny, wiceprzewodnicząca Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. W swoim wystąpieniu wiele uwagi poświęciła zagadnieniu samego wolontariatu. Prof. Kromolicka przedstawiła szereg statystyk, które miały pokazać, czy jako społeczeństwo jesteśmy chętni do zachowań altruistycznych wobec współczłonków naszej społeczności. Pokazała także jak w tym względzie wypadamy na tle innych krajów europejskich. Zaprezentowała także definicje wolontariatu oraz warunki jakie musi spełnić nasza pomoc, żeby można było ją nazwać wolontariatem. Podkreśliła także, że społeczeństwo ludzi czynnych, otwartych na pomoc innym jest społeczeństwem bardziej szczęśliwym. Mówiąc o Centrach Usług Społecznych, zaznaczyła, że mają one na celu połączenie tego wszystkiego co dzieję się w środowiskach lokalnych. „Ważne jest żeby widziały siebie i swoje działa wszystkie instytucje rządowe, samorządowe, instytucje prywatne, tak aby powstała jedna platforma możliwych działań, które można zaoferować mieszkańcom potrzebujących pomocy” – powiedziała wiceprzewodnicząca KNP przy PAN.
Następnie głos zabrał Kazimierz Kuderski wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej, który odczytał pismo minister Elżbiety Rafalskiej, skierowane do uczestników konferencji, w którym podziękowała za tę inicjatywę konferencji oraz zwróciła uwagę, że wpisuje się ona w prospołeczną politykę rządu.
Wolontariat osób starszych i dla osób starszych – doświadczenia z zagranicy
W sesji międzynarodowej prelegenci dzielili się doświadczeniami swoich krajów w dziedzinie wolontariatu osób starszych i dla osób starszych. W trakcie tej części konferencji odczytano wystąpienie pana Linasa Kukuraitisa, ministra pracy i opieki socjalnej, byłego dyrektora Caritas Litwa. W przesłanym wystąpieniu przedstawił działania klubów seniora, programy w ramach, który osoby starsze uczą opieki nad osobami chorymi oraz inicjatywę litewskiego rządu, program 54 plus, w ramach którego finansowane są szkolenia dla organizacji wolontariackich
Doświadczeniami szkockimi podzielił się ze zgromadzonymi ks. Kenneth Owens z University of Stirling wraz z ks. dr hab. Piotrem Krakowiakiem. W swoim wystąpieniu ks. Kenneth przedstawili działalność wolontariacką zarówno samych seniorów jak i na rzecz seniorów. Wiele uwagi swoim wystąpieniu ks. Kenneth poświęcił na opisania inicjatywy pomocy dla Malawi, dziewiątego najbiedniejszego kraju na świcie. Opowiadał o inicjatywach podejmowanych przez niego i jego współpracowników wolontariuszy. Wśród inicjatyw wymienił między innymi wykopanie studni głębinowej oraz odnowienie budynku jednej z tamtejszych szkół. Przedstawił wzajemne wizyty wolontariuszy szkockich w Malawi i rewizytę wolontariusz malawijskich w Szkocji.
Następny wykład na temat „Volunteering in the Crouse Bereavement Care Scotland and In the Oprhans Care by Fundacja Hospicyjna Poland” wygłosiły dr Ross Scott z University of Dundee I Ewelina Łęgowska z AC UMK w Toruniu. W wystąpienie dr Ross dotyczyło opieki w żałobie po śmierci bliskiej osoby wśród dzieci i osób starszych. W jego trakcie zwróciła uwagę na motywacje, którymi kierują się osoby podejmujące pracę wolontariusza w hospicjum. Podzieliła je na dwie kategorie. Pierwsza to ogólna i tutaj najważniejszą motywacją jest chęć zrobienia czegoś wartościowego, ważnego dla drugiego człowieka oraz nawiązania nowych przyjaźni. Druga motywacja to zaś motywacja osobista, wynikająca z tego, że wolontariusz doświadczony choroba i śmiercią bliskiej osoby postanowił pomóc innym ludziom dotkniętym przez los. Ponadto zwróciła uwagę na wartość pracy wolontariusza, na więź emocjonalną powstająca pomiędzy nim, a osoba, której niesie pomoc. Na zakończenie przywołała przykłady innych instytucji niosących pomoc osobom w żałobie.
Ostatni wykład sesji międzynarodowej zatytułowany „Wolontariat szansą na wsparcie opiekunów nieformalnych (spokrewnionych i niespokrewnionych) osób starych w domach” wygłosiła dr Paulina Wośko z Helath Austria GmbH i GOG z Wiednia w duecie z dr Anna Janowicz z WSB w Gdańsku. Dr Wośko zwróciła uwagę na pogłębiający się problem seniorów mieszkających samotnie. Jako przyczyny takiego stanu rzeczy wymieniła m. in. to, ze ludzie rzadziej żyją w długoletnich małżeństwach, mają tylko jedno dziecko lub nie mają ich wcale, duże odległości pomiędzy miejscem zamieszkania starszych i młodszych członków rodziny. Zwróciła uwagę na to, iż seniorzy chcą możliwie jak najdłużej pozostać w domu. „W przypadku, kiedy rodziny nie ma na miejscu osobami, które mogą nieść pomoc takim osobom starszym są właśnie opiekunowie niespokrewnienie, najczęściej są to sąsiedzi i przyjaciele” – powiedziała dr Wośko.
Wolontariat – doświadczenia Polskie
W części polskiej jako pierwszy głos zabrał ks. dr hab. Maciej Olczyk, który szczegółowo opisał wolontariat opiekuńczy osób w wieku senioralnym na przykładzie Florenckiej Archikonfraterni Miłosierdzia. W swoim wykładzie zaprezentował szczegółowo historie oraz teraźniejszą działalność tej florenckiej instytucji niosącej pomoc osobom starszym oraz potrzebującym. Dziś wolontariusze niosąc swoją pomoc osobom starszym pomagają im w codziennych czynnościach, towarzyszom im w ciągu dnia oraz niosą pomoc w czasie klęsk żywiołowych.
Następnie dr Anna Janowicz przedstawiła zagadnienia związane z tematem opiekunów rodzinnych oraz możliwościami wsparcia dla nich. W swoim wystąpieniu dr Janowicz przedstawiła problemy z jakimi musza borykać się opiekunowie rodzinni. Zaznaczyła, że rzadko mogę one liczyć na wsparcie państwa czy rodziny. „Często zdarza się tak, że wraz przedłużającym się okresem opieki przy chorym pozostaje tylko jeden członek rodziny i to on musi mierzyć się psychicznie i fizycznie z wyzwaniami, jakie ta opieka przed nim stawia” – powiedziała. „Często opiekunowie, którzy przez wiele lat opiekują się członkiem rodziny zostają pozbawienie własnego ja, ono się rozmywa, bo zawsze na pierwszym miejscu są potrzeby chorego” – kontynuowała. Stąd tak ważna rola tzw. opieki wytchnieniowej, która ma celu danie takiemu opiekunowi choć chwili odpoczynku, zaznaczyła dr Janowicz.
Mgr Karolina Kramkowska w swoim wystąpieniu próbowała oblić mity na rzecz osób starszych. W wykładzie zatytułowanym „Senior znany i nieznany. Wolontariat na rzecz osób starszych” mówiła, ze rysuje się nam dwa skrajne oblicza starości. Jeden wyidealizowany, gdzie osoby starsze przedstawiane są jako zawsze uśmiechnięte i pozbawione wszelkich dolegliwości, drugi zaś wręcz przeciwny. Zwróciła przy tym uwagę na problemy w rekrutacji wolontariuszy do pomocy dla osób starszych. Podkreśliła, że wolontariuszom często ciężko zrozumieć osoby starsze, ich potrzeby i motywacje jakie kierują ich zachowaniem.
W kolejnym wykładzie poruszono temat wolontariatu więźniów wśród osób starszych. W wykładzie „Wolontariat zza krat – aktywizacja potencjału osób pozbawionych wolności na rzecz środowiska lokalnego” mgr Renata Deka z WNP UMK w Toruniu podkreślał obopólną korzyść płynąca z takiej aktywizacji skazanych. Z jednej strony osoba starsza zyskuje pomoc w codziennych zajęciach z drugiej zaś więzień uczy się empatii i zachowań społecznych. Podkreśliła przy tym, ze podczas realizacji programu aktywizacji skazanych nie było żadnej skargi na ich zachowanie wobec podopiecznych
W ostatnim wykładzie „Ochrona prawna osób starszych w zakresie obowiązku alimentacyjnego oraz wybrane przestępstwa na ich szkodę” prelegentka, mgr Anna Chciałowska z WPK UKSW w Warszawie przedstawiła główne zagrożenia czyhające na osoby starsze związane z próbami ich oszukania przez stosowanie m. in. metody na wnuczka lub wymuszając podpisanie niekorzystnych umów.
Konferencję swoim patronatem objął ks. abp. Wojciech Polak, Prymas Polski, Wojewoda Kujawsko – Pomorski, Marszałek Województwa Kujawsko – Pomorskiego, Starosta Inowrocławski oraz Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Natomiast patronat medialny nad tym wydarzeniem objęli m. in. TVP Bydgoszcz, Polskie Radio PiK, Radio Plus, Gośc Niedzielny, Niedziela, Przewodnik Katolicki oraz KAI.
